Ο όρος ψυχοσωματική διαταραχή περιλαμβάνει σωματικές ασθένειες στις οποίες οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στη δημιουργία της ασθένειας.

Με τη λέξη «καρκίνος» αναφερόμαστε σε ένα τεράστιο φάσμα νοσημάτων με διαφορές ως προς την αιτιολογία, την κλινική πορεία, τη θεραπεία και την πρόγνωση.

Μελετώντας κανείς τη διαδικασία της καρκινογένεσης διαπιστώνει ότι αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, στο οποίο η ευαλωτότητα σε εξωγενείς παράγοντες και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος παίζουν κεντρικό ρόλο.

​Γνωρίζουμε ότι η έκθεση σε γνωστούς παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, αλκοόλ, έκθεση στον ήλιο, διατροφικές συνήθειες..) σχετίζεται με τη δημιουργία του καρκίνου, όπως επίσης γνωρίζουμε ότι η έναρξη της νόσου μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός (όπως για παράδειγμα είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου).

Ο καρκίνος είναι μια ψυχοσωματική ασθένεια, αλλά ακόμη και σήμερα ο βαθμός αλληλεπίδρασης ψυχικού οργάνου και σώματος δεν είναι σαφώς καθορισμένος.

Η άποψη ότι οι ασθένειες και ο καρκίνος έχουν αιτιολογική σχέση με κάποιο παράγοντα, π.χ. τα μικρόβια, οδήγησε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες στη μείωση της ψυχοσωματικής θεώρησης.

Πληθώρα μελετών και ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων συσχέτισαν ψυχικές διεργασίες με τη νόσο του καρκίνου,

σχηματίζοντας δύο υποθέσεις για την ψυχοσωματική αντίληψη του καρκίνου: την υπόθεση της «προσωπικότητας C» και την υπόθεση της «απώλειας/κατάθλιψης», οι οποίες μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται σημαντικά.

Ήδη από τον 2ο αι. μ.Χ. ο Γαληνός διατύπωσε την υπόθεση ότι η προσωπικότητα επιδρά στην εμφάνιση και την εξέλιξη του καρκίνου και ισχυρίστηκε ότι οι γυναίκες με μελαγχολική ιδιοσυγκρασία ήταν πιθανότερο να εμφανίσουν καρκίνο από τις γυναίκες με αιματώδη ιδιοσυγκρασία.

Αργότερα, αυτός ο τύπος προσωπικότητας ονομάστηκε τύπος C.

Σύμφωνα με την υπόθεση προσωπικότητα C, συχνά ξεχνάμε σε ποιο έδαφος αναπτύσσεται η σωματοποίηση.

Έτσι, το αίσθημα αδυναμίας αντίδρασης-απελπισίας, η ανικανότητα έκφρασης θυμού, η παθητική επιθετικότητα, η δυσαρέσκεια σε συνδυασμό με την απώλεια μιας σχέσης, η περιορισμένη έκφραση συναισθήματος, η αδυναμία υπεράσπισης του εαυτού, η αναστολή της επιθετικότητας, η απώθηση του συναισθήματος, η απώλεια κοινωνικής στήριξης καθώς και η ύπαρξη μη εκφραζόμενης δυσφορίας σχετίζονται με τον καρκίνο.

Υπάρχουν πολλές μελέτες που συνδέουν την απώλεια και την κατάθλιψη με την καρκινογένεση.

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική ψυχοσωματική δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη διαδικασία σωματοποίησης ως αποτέλεσμα της παλινδρόμησης και της ενορμητικής αποσύνδεσης. 

Η ψυχοδυναμική ερμηνεία του μηχανισμού της καρκινογένεσης στηρίζεται στην έννοια της εκφόρτισης - επένδυσης στον εαυτό αντί στα εξωτερικά αντικείμενα.

​Πρέπει να υπάρξει εκφόρτιση για να επέλθει ισορροπία.

Αν υπάρχει καθήλωση της ψυχικής ενέργειας, το σώμα γίνεται φορέας μέσω του οποίου αποκτά σωματική αναπαράσταση.

Σε αρκετές μελέτες φάνηκε, από το ψυχολογικό προφίλ εκείνων που αργότερα ανέπτυξαν καρκίνο, ότι παρουσίαζαν κατά την προ της νόσησης περίοδο περιορισμένη έκφραση συναισθημάτων και περιέγραφαν τις σχέσεις με τους γονείς στην παιδική ηλικία ως πιο απομακρυσμένες από ό,τι τα άτομα που ανέπτυξαν άλλο είδος σωματικής διαταραχής.

Άλλες πάλι αναφέρουν μεγαλύτερη συχνότητα στρεσογόνων γεγονότων νωρίς στη ζωή σε καρκινοπαθείς από ό,τι σε μη καρκινοπαθείς ασθενείς.

​Αν και η άμεση επίδραση των ψυχικών παραγόντων στην καρκινογένεση παραμένει επίκαιρη, ως ερώτημα, η έμμεση επίδραση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων συμπεριφοράς έχει τεκμηριωθεί.